SÁCH THAM KHẢO: CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO CỦA VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Nông nghiệp là ngành có sức lan tỏa lớn và có tính kết nối cao với nhiều ngành trong nền kinh tế: cung cấp đầu vào cho ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, chế biến xuất khẩu, đồng thời sử dụng sản phẩm của các ngành công nghiệp và dịch vụ, như: nhiên liệu, phân bón, hóa chất, máy móc cơ khí, năng lượng, tín dụng, bảo hiểm… Ngoài ra, nông nghiệp còn liên quan mật thiết đến sức mua của dân cư và sự phát triển thị trường trong nước. Với hơn 40% lực lượng lao động cả nước đang làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp và hơn 60% dân số sống ở nông thôn, phát triển NN có ảnh hưởng rất lớn đến sức cầu của thị trường nội địa và tiềm năng đầu tư dài hạn. Ở Việt Nam, nông nghiệp đã và đang đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực, tạo việc làm và thu nhập cho dân cư, góp phần phát triển kinh tế và ổn định chính trị - xã hội của đất nước. Vì thế, hiện nay nông nghiệp được xem là ngành chiến lược của nước ta trong quá trình CNH - HĐH đất nước.

Việt Nam là quốc gia có nhiều tiềm năng để phát triển nông nghiệp với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu thuận lợi cùng với nguồn nhân lực dồi dào, giá rẻ. Những năm gần đây, mặc dù có nhiều biến động lớn do ảnh hưởng của những diễn biến mới trên thị trường thế giới như cuộc chiến tranh Mỹ - Trung, sự gia tăng bảo hộ thông qua các tiêu chuẩn về quản lý chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm của các nước vốn là thị trường nông sản lớn của Việt Nam như Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản... nông nghiệp Việt Nam vẫn ngày càng thể hiện rõ vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, tiếp tục tăng trưởng ổn định. Năm 2018, tốc độ tăng GDP của ngành nông nghiệp đạt tới con số 3,76%, giá trị sản xuất tăng 3,86% - là mức tăng cao nhất trong vòng 7 năm qua. Năm 2018 cũng lần đầu tiên ghi nhận giá trị xuất khẩu của ngành nông nghiệp đạt tới 40,02 tỷ USD, thặng dư thương mại đạt 8,72 tỷ USD - mức kỉ lục cho xuất khẩu của ngành tính đến thời điểm năm 2018. Mặc dù đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ trên, tuy nhiên, NN trong nước hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như: tổ chức sản xuất còn nhỏ lẻ, phân tán, phụ thuộc nhiều vào yếu tố tự nhiên; trình độ sản xuất chưa cao; chưa có liên kết lợi ích bền vững giữa các chủ thể tham gia sản xuất, tiêu thụ; khả năng tham gia chuỗi giá trị nông sản còn kém; năng lực cạnh tranh của sản phẩm còn hạn chế, khả năng ƯDCN trong sản xuất chưa phổ biến và đem lại hiệu quả...

Theo xu hướng hiện nay, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (ƯDCNC) là khâu then chốt của các quốc gia trên thế giới để đưa nền nông nghiệp phát triển bền vững, nâng cao tính cạnh tranh nông sản trên thị trường quốc tế. Vì vậy việc ƯDCNC vào sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam vừa là đòi hỏi bức thiết từ thực tiễn sản xuất, vừa là giải pháp quan trọng để thực hiện CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn. Tuy nhiên, phát triển NNCNC cần nhiều yếu tố như: phải có nguồn vốn đầu tư ban đầu lớn, nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng được yêu cầu của công việc, trình độ khoa học công nghệ cao, hạ tầng kỹ thuật đảm bảo… Vì thế, những năm qua mặc dù đã nhận được sự quan tâm các cơ quan quản lý nhà nước, các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp, nhưng cho đến nay nông nghiệp ứng dụng CNC ở nước ta còn nhỏ lẻ, manh mún và chưa đồng bộ, phát triển chưa tương xứng với tiềm năng. Nguyên nhân quan trọng của tình trạng trên một phần là do các chính sách hỗ trợ phát triển NNCNC hiện nay ở Việt Nam hiệu quả chưa cao. Do đó trong giai đoạn tới, Việt Nam cần phải có những giải pháp thích hợp nhằm hoàn thiện các chính sách hỗ trợ phát triển NNCNC để phát huy những lợi thế đồng thời khắc phục những hạn chế nội tại nhằm đem lại hiệu quả cao hơn trong sản xuất nông nghiệp.

Trên cơ sở của sự cần thiết và những yêu cầu có tầm quan trọng đó, cuốn sách “Chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay” là một công trình nghiên cứu với kỳ vọng góp phần hệ thống những lý luận cơ bản về chính sách hỗ trợ phát triển NNCNC; phân tích và đánh giá về thực tiễn các chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp ƯDCNC ở Việt Nam; từ đó gợi ý một số định hướng, giải pháp chính sách nhằm phát triển NNCNC ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.